Izvor: MANS

Milo i Blažo Đukanović su 2012. godine sklopili tajne ugovore o upravljanju njihovom imovinom skrivajući se iza komplikovane mreže povezanih kompanija iz Velike Britanije, Švajcarske, Britanskih djevičanskih ostrva, Paname i Gibraltara.

MANS otkriva tajne poslove Mila i Blaža Đukanovića u okviru globalne istrage o offshore kompanijama pod nazivom “Pandora papiri” čije objavljivanje počinje večeras, a koju je vodio Međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara u saradnji sa partnerima iz 117 zemalja.

Imena oko 35 aktuelnih i bivših lidera, među kojima je i aktuelni predsjednik Crne Gore Milo Đukanović, kao i oko 300 zvaničnika poput sudija, ministara, gradonačelnika i vojnih generala nalaze se u spisima offshore kompanija nazvanih Pandora Papers, odnosno Pandora papiri. U dokumentima su uključene osobe iz više od 90 zemalja svijeta, kao i više od 100 milijardera, ali i slavnih osoba.

Dokumenti koji uključuju emailove, dopise, pružaju rijedak uvid u tajni svijet offshore finansija i otkrivaju finansijske tajne nekih od najbogatijih ljudi svijeta.

Više od 600 novinara uključujući novinare BBC-ja, Guardiana, Le Monda, Washington Posta i Nezavisnog konzorcijuma istraživačkih novinara učestvovalo je u analizi 11.9 miliona dokumenata offshore kompanija koje su unajmlivali bogati klijenti kako bi im stvarali offshore strukture, prenosi RSE.

Konzorcijum istraživača je među svim tim imenima otkrio i da su Milo i Blažo Đukanović 2012. godine sklopili tajne ugovore o upravljanju njihovom imovinom skrivajući se iza komplikovane mreže povezanih kompanija iz Velike Britanije, Švajcarske, Britanskih djevičanskih ostrva, Paname i Gibraltara.

Sin Predsjednika Crne Gore je iskoristio tu strukturu da formira i dvije skrivene kompanije sa ćerkama firmama u Londonu i Crnoj Gori.

Do tih podataka došao je Istraživački centar MANS-a kroz pomenutu globalnu istragu koju je vodio Međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara (ICIJ) sa partnerima iz 117 zemalja.

Do sada najveća baza procurjelih podataka sadrži skoro 12 miliona dokumenata iz 14 offshore agencija. Jedna od njih je ALCOGAL, vodeća advokatska kancelarija u Panami sa predstavništvima na svim poznatijim offshore destinacijama, uključujući Britanska djevičanska ostrva, preko kojih su vođeni poslovi porodice Đukanović.

U dokumentaciji te panamske firme MANS je pronašao ovjerene kopije ugovora o uspostavljanju trastova koje su Milo i Blažo Đukanović sklopili 21. juna 2012. godine sa kompanijom CM Skye 2 (PTC) Limited registrovanom na Britanskim djevičanskim ostrvima.

Trastovi ne postoje u crnogorskom zakonodavstvu, a na off shore destinacijama obično služe za skrivanje pravih vlasnika imovine. Osnivač trasta prenosi vlasništvo nad imovinom na drugo lice ili kompaniju koja postaje zvanični vlasnik, iako njom samo upravlja. U ugovoru o trastu, koji ostaje skriven od javnosti i ne dostavlja se ni jednoj instituciji, se precizira ko ima stvarnu korist od korišćenja ili prodaje te imovine.

Iz ugovora se vidi da je stariji Đukanović formirao Victoria Trust, a njegov sin Capecastel Trust. U njima se navodi minimalni osnivački ulog i precizira da u bilo kom trenutku u trastove može biti unijeta imovina, kako od strane samih osnivača, tako i drugih lica. Trastovi su uspostavljeni na period od 80 godina, a kompanija koja njima upravlja je ovlašćena da za račun Đukanovića može kupovati i prodavati nekretnine i firme, otvarati nove kompanije i žiro račune, davati i uzimati kredite i obavljati razne druge poslove.

Da se zaista radi o Predsjedniku Crne Gore i njegovom sinu pokazuje ovjerena dokumentacija koja je priložena prilikom uspostavljanja trastova: diplomatski pasoš Mila Đukanović i račun za vodu sa njegove podgoričke adrese, koji je poslužio kao dokaz prebivališta. Njegov sin je dostavio crnogorsku ličnu kartu i račun za iznajmljivanje stana u Londonu.

U dokumentima piše da su Đukanovići uspostavili trastove zbog planiranja nasljedstva i radi zaštite imovine, dok su kao izvori sredstava navedeni prihodi od njihovih karijera i profit od investiranja. Riječ je o neopozivim (irrevocable) trastovima, koji stvarnim vlasnicima omogućavaju da njihova skrivena imovina bude zaštićena, čak i kada je predmet sudskih postupaka ili potraživanja povjerilaca.

Ugovorima je predviđeno da se sredstva u trastovima akumuliraju sve dok Milo, odnosno Blažo ne daju drugačije uputstvo.

Počeci u Londonu

Sve počinje u elitnom dijelu Londona, na adresi 39-40 St James’s Place, gdje je, bez vidljivih obilježja, do prije nedjelju dana, bila smještena advokatska kancelarija Charles Mia Limited.

Advokat iz te firme, Edward Harold Charles Cain, je 25. maja 2012. godine ovjerio crnogorsku ličnu kartu Blaža Đukanovića koja je važila do 27. septembra 2019. godine. Pet dana kasnije, njegov kolega iz iste advokatske kuće, Mark Peter Stiebel je ovjerio diplomatski pasoš Mila Đukanovića koji je izdat 20. januara 2011. godine, sa rokom važenja od četiri godine.

Na pečatima kojim su dokumenta ovjerena piše da su Milo i Blažo Đukanović lično donijeli originale svojih dokumenata, kako bi advokati potvrdili njihov identitet.

Švajcarska

„Pandora papiri“ pokazuju da su ovjerene kopije iz Londona poslate u Švajcarsku, kompaniji CM Management (Suisse) SA, koja je u martu 2013. godine promijenila ime u LJ Management (Suisse) SA.

Kancelarija te švajcarske firma se nalazila u gradu Nušatel (Neuchâtel), na adresi Rue du Seyon, broj 2. Upravo na toj adresi je čuvana dokumentacija kompanije koja je upravljala trastovima Đukanovića, kao i podaci o skrivenim vlasnicima i poslovanju još najmanje 182 kompanije sa Britanskih djevičanskih ostrva.

Početkom 2017. godine LJ Management (Suisse) SA je zatvorila kancelariju u Nušatelu u preselila se u Ženevu. Sada posluje na adresi Rue de St-Léger 8.

Panama

,,Da švajcarska kompanija skriva tajne poslove Đukanovića saznali smo zahvaljujući podacima advokatske kancelarije Alerman, Coldero, Galindo & Lee Trust (ALCOGAL) iz Paname koja se bavi registracijom firmi na brojnim off shore destinacijama, a čiji podaci su procurjeli“, kazali su iz MANS-a.

Krajem 2014. godine, ALCOGAL je zatražio od švajcarskog LJ Management-a podatke o povezanim kompanijama koje su, uz njegovu pomoć, registrovane na Britanskim djevičanskim ostrvima.

ALCOGAL objašnjava da dolazi međunarodna revizija i traži da LJ Managament dostavi dokumenta potrebna za provjeru podataka o firmama i njihovim stvarnim vlasnicima (due diligence).

Direktorica LJ Managementa, Barbara Haldi, je 18. novembra ovjerila kopije ličnih dokumenata Đukanovića, a 16. decembra 2014. godine ona su poslata preporučenom poštom na adresu ALGOCAL-a u Panami.

Izvod iz email komunikacije ALCOGAL-a i LJ Management (Suisse) kojom se potvrđuje prijem dokumenata Mila i Blaža Đukanovića.

Iz te firme 23. decembra potvrđuju da su primili pošiljku i konstatuju da su dostavljeni podaci za Mila i Blaža Đukanovića u vezi sa kompanijom LJ Skye 2 (PTC) Limited. Tako je početkom 2013. godine nazvana firma CM Skye 2 (PTC) Limited sa kojom su Đukanovići sklopili ugovore o uspostavljanju trastova.

Britanska djevičanskia ostrva i Gibraltar

Prvi zvanični vlasnik firme koja je upravljala trastovima Đukanovića je bila kompanija Puffin Agencies Limited sa Gibraltara. Vlasništvo je, zatim, preuzeo Clambake Limited, koji je istovremeno obavljao i funkciju direktora zajedno sa Cellar Limited. Te dvije firme su registrovane na Britanskim djevičanskim ostrvima, a kao svoju poslovnu adresu navode poštansko sanduče u Rue du Seyon broj 2 u Nušatelu (Neuchâtel), gdje se nalazi kancelarija LJ Management (Suisse).

Svim tim kompanijama je upravljala Barbara Haldi, direktorica LJ Management (Suisse).

Riječ je o firmama koje pružaju usluge iznajmljivanja direktora i poslovnih sekretara i zvanično predstavljaju brojne druge kompanije, omogućavajući stvarnim vlasnicima da sakriju svoj identitet.

Te firme figuriraju i u dvijema kompanijama čiji stvarni vlasnik je Blažo Đukanović.

Sudeći po dokumentaciji dostupnoj u ,,Pandora papirima”, saradnja Đukanovića sa kompanijama iz ove mreže je započela Blažovim tajnim poslovima. On je 23. februara 2012. godine uz pomoć ALCOGAL-a, a uz posredovanje tadašnjeg CM Management (Suisse) SA, na Britanskim djevičanskim ostrvima formirao kompaniju Victoria Bridge Finance Ltd. To pokazuju interna dokumenta ALGOCAL-a u kojima su navedeni stvarni vlasnici skoro 15 hiljada kompanija koje je ta advokatska kuća osnovala.

U slučaju firme Victoria Bridge Finance Ltd, kao krajnji vlasnik je naveden Blažo Đukanović, upisan je njegov broj pasoša (S91HG1950) koji je istekao 27. marta 2019. godine, datum rođenja, državljanstvo i adresa prebivališta u Londonu.

Zvanični vlasnici i direktori te kompanije su isti kao i firme koja je upravljala skrivenim trastovima Đukanovića. I njena poslovna dokumentacija je čuvana na istoj, švajcarskoj adresi.

London again

Sedam dana nakon uspostavljanja Blažovog trasta, 28. juna 2012, njegova firma Victoria Bridge Finance zajedno sa Arcola International Ltd sa Britanskih djevičanskih ostrva, u Londonu osniva DGT Energy.

Prvo sjedište te kompanije je bilo na istoj adresi na kojoj se nalazila firma londonske advokatske kancelarije, Charles Mia Limited, koja je ovjeravala Blažova i Milova lična dokumenta za potrebe osnivanja trastova.

U DGT Energy 4. februara 2015. ulaze Laymarsh Investments Limited i Artemis Ventures International Limited, ponovo sa Britanskih djevičanskih ostrva, a dan kasnije izlazi Arcola. U tim promjenama im pomaže ista advokatska kuća – Charles Mia.

I Crna Gora

U međuvremenu, 15. januara 2014. godine, Blažo Đukanović formira još jednu skrivenu kompaniju na Britanskim djevičanskim ostrvima, Resilton Investments Ltd. Njeni direktori su isti kao i u drugim firmama vezanim za poslove Đukanovića, Cellar Limited i Clambake Limited. I ta firma je čuvala poslovnu dokumentaciju na istoj adresi u Švajcarskoj.

Da je Blažo Đukanović pravi vlasnik Resiltona pokazuje interni dokument ALGOCAL-a u kome su navedeni stvarni vlasnici kompanija kojima upravljaju LJ Management (Suisse) SA, i povezana firma sličnog naziva, registrovana na Ostrvu Man, LJ Management (IOM) Limited.

U tom dokumentu je naveden broj pasoša i drugi lični podaci Blaža Đukanovića kao stvarnog vlasnika Resiltona.

Resilton je jedan od osnivača crnogorske firme Proenergy Montenegro koja je registrovana 10. aprila 2014. godine i nikada nije predavala finansijske izvještaje. Drugi osnivač je Keyman Land Holdings Inc, a treći Marko Ćosić, član odbora direktora Hrvatske elektroprivrede.